Phát huy hiệu quả xúc tiến thương mại thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu

Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của Lãnh đạo Chính phủ, sự phối hợp tích cực của các Bộ ngành, địa phương, Bộ Công Thương đã chỉ đạo triển khai công tác  XTTM đa dạng, linh hoạt, thích ứng với bối cảnh hiện tại và hỗ trợ có hiệu quả cho doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng, các địa phương trong việc kết nối cung cầu trên thị trường trong nước, khai thác, mở rộng thị trường xuất khẩu.

Về công tác XTTM thúc đẩy phát triển thị trường trong nước, năm 2022 Bộ Công Thương đã và đang triển khai nhiều chương trình XTTM lớn nhằm thúc đẩy sản xuất, kết nối sản xuất với thị trường trong nước như Chương trình “Tháng khuyến mại tập trung quốc gia”, Chuỗi cương trình kết nối giao thương cấp vùng, Hỗ trợ xúc tiến hàng Việt Nam, sản phẩm OCOP… qua đó giúp các nhà sản xuất, các nhà cung ứng của các địa phương kết nối với hệ thống phân phối, các đơn vị thu mua phục vụ sản xuất; Đáng chú ý, Chuỗi chương trình nâng cao năng lực chuyển đổi số trong XTTM, tổ chức cho hàng ngàn lượt doanh nghiệp, hợp tác xã trên khắp cả nước thông qua hướng dẫn hỗ trợ kỹ năng quảng bá giới thiệu sản phẩm trên nền tảng trực tuyến, kỹ năng tham gia hiệu quả trên các sàn giao dịch thương mại điện tử lớn có uy tín, qua đó hỗ trợ doanh nghiệp, các nhà cung ứng phát triển đa dạng kênh phân phối từ các kênh truyền thống  đến kênh phân phối hiện đại và kênh phân phối số.

Về công tác XTTM thúc đẩy phát triển thị trường xuất khẩu, năm 2022  Bộ Công Thương cũng triển khai hàng loạt các Chương trình ở trong nước và quốc tế như tham gia các đoàn giao dịch thương mại tại nước ngoài, đón các nhà nhập khẩu vào Việt Nam mua hàng, tham gia các hội chợ triển lãm chuyên ngành có uy tín trên thế giới, tổ chức hội nghị quốc tế ngành hàng ở Việt Nam…; hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực thông qua việc cung cấp thông tin cập nhật về thị trường, tư vấn chính sách tham gia thị trường thế giới qua các chương trình giao ban XTTM với cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài định kỳ hàng tháng, Chương trình tư vấn xuất khẩu trực tuyến với sự tham gia của các chuyên gia trong nước và quốc tế, Chương trình nhịp cầu thương vụ trên VTV1 hàng tuần… Đặc biệt, các hoạt động XTTM trực tuyến, trực tuyến kết hợp trực tiếp trong thời gian COVID đã góp phần quan trọng, hỗ trợ doanh nghiệp đạt được kết quả xuất khẩu tích cực trong thời gian qua.

Căn cứ trên những nhận định của các tổ chức, chuyên gia kinh tế quốc tế và trong nước cho thấy năm 2023 sẽ còn nhiều thách thức khó lường, thị trường tiếp tục có những dị biệt; cạnh tranh thương mại, đầu tư diễn biến phức tạp, bảo hộ ngày càng tăng… Trong bối cảnh đó, công tác XTTM được xác định là một trong những giải pháp quan trọng và hiệu quả góp phần hỗ trợ doanh nghiệp phát triển sản xuất, phát triển thị trường trong nước và đẩy mạnh xuất khẩu.

Quán triệt Chỉ thị số 03/CT-TTg ngày 27/1/2023 của Thủ tướng Chính phủ, nhằm hỗ trợ doanh nghiệp tận dụng tốt các cơ hội mở cửa thị trường để đẩy mạnh xuất khẩu sang các thị trường truyền thống, thị trường lân cận còn nhiều tiềm năng, thị trường đối tác ký kết Hiệp định thương mại tự do (FTA), nhất là các FTA thế hệ mới và các thị trường mới có tiềm năng, đối với nhóm giải pháp XTTM, Bộ Công Thương đã khẩn trương phê duyệt và ban hành Chương trình cấp quốc gia về XTTM và Chương trình thương hiệu quốc gia năm 2023 với gần 300 hoạt động XTTM ở trong nước và quốc tế, theo đó, sẽ có hàng trăm ngàn lượt doanh nghiệp được tham gia và hưởng lợi từ các hoạt động này trong đó ưu tiên triển khai các các nội dung như (1) các hoạt động kết nối giao thương doanh nghiệp Việt Nam với nhà mua hàng quốc tế, tổ chức gian hàng quốc gia quảng bá sản  phẩm xuất khẩu tại các hội chợ chuyên ngành quốc tế có uy tín tại các thị trường trọng điểm, các thị trường mới có tiềm năng; tổ chức các hội nghị ngành hàng quốc tế lớn tại Việt Nam để quảng bá tiềm năng xuất khẩu của Việt Nam, quảng bá ngành hàng xuất khẩu và các sản phẩm xuất khẩu tiêu biểu; (2) Phát huy nguồn lực trong và ngoài nước đẩy mạnh quảng bá thương hiệu quốc gia song song quảng bá thương hiệu ngành hàng, thương hiệu sản phẩm, và sản phẩm đặc sản vùng miền ở thị trường nước ngoài; Tăng cường công tác hỗ trợ doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng đăng ký, bảo hộ nhãn hiệu, chỉ dẫn địa lý, nhãn hiệu chứng nhận cho các sản phẩm xuất khẩu tiềm năng ở trong và ngoài nước; (3) Phát huy vai trò hệ thống cơ quan thương vụ Việt Nam ở nước ngoài tăng cường và nâng cao chất lượng công tác thông tin, dự báo; thường xuyên cập nhật và cung cấp thông tin thị trường, tiêu chuẩn điều kiện nhập khẩu và chính sách đối với từng mặt hàng xuất khẩu chủ lực, tiềm năng để hỗ trợ các doanh nghiệp, hiệp hội ngành hàng tiếp cận với từng thị trường;

Công tác XTTM được triển khai ngay từ đầu năm, chủ động chuẩn bị thị trường tiêu thụ cho các sản phẩm đặc biệt nông sản có tính mùa vụ tránh tình trạng ùn ứ, được mùa mất giá nông sản khi đến vụ. Đặc biệt đối với thị trường Trung Quốc, nhằm tranh thủ các cơ hội khi Trung Quốc đã mở cửa trở lại để đẩy mạnh khai thác thị trường cho các mặt hàng có thế mạnh như nông sản, thủy sản, Bộ Công Thương sẽ tiếp tục phối hợp với các địa phương, Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn hướng dẫn các nhà xuất khẩu hoàn thiện hồ sơ xuất khẩu chính ngạnh Trung Quốc để tận dụng các cơ hội xuất khẩu hiệu quả sang thị trường Trung Quốc.  Bộ Công Thương cũng đang xây dựng kế hoạch phối hợp với các Bộ, ngành Việt nam và các cơ quan liên quan Trung Quốc tổ chức “Diễn đàn Thương mại Việt Nam – Thượng Hải lần thứ nhất về xuất khẩu chính ngạch nông, hải sản Việt Nam vào Trung Quốc qua cảng Thượng Hải” dự kiến vào tháng 4 tại Hà Nội và sẽ là Diễn đàn thường niên nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế – thương mại Việt Nam – Trung Quốc.

Bên cạnh các giải pháp XTTM thúc đẩy xuất khẩu đã đề cập Bộ Công Thương tiếp tục chỉ đạo, đính hướng, khuyến khích các hoạt động xttm thúc đẩy nhập khẩu thiết bị máy móc hiện đại, công nghệ nguồn, nguyên liệu đầu vào phục vụ cho chế biến sâu, có hàm lượng giá trị gia tăng cao phục vụ xuất khẩu.

Bộ Công Thương tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng CNTT và Chuyển đổi số trong XTTM nhằm giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả, và tốc độ của hoạt động XTTM trong thời gian tới. Đồng thời, xây dựng triển khai các chương trình nâng cao năng lực xúc tiến xuất khẩu xanh cho doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu đáp ứng các tiêu chuẩn mới về thương mại xanh, tăng trưởng và phát triển xanh trên thế giới.

Theo một nghiên cứu mới đây của Tổ chức Thương mại quốc tế (ITC) về vai trò của XTTM đối với xuất khẩu của các quốc gia cho thấy, mỗi 01 đô la Mỹ chi cho hoạt động xúc tiến xuất khẩu giúp các quốc gia tăng thêm được 87 đô la giá trị xuất khẩu và 384 đô la đóng góp vào GDP.

Thực tế hiện nay, đầu tư ngân sách cho XTTM ở Việt Nam còn rất hạn chế, thấp hơn rất nhiều so với các nước khác và chưa tương xức với mức tăng trưởng xuất khẩu. Năm 2012, kinh phí được cấp cho Chương trình XTTM quốc gia là 93 tỷ đồng, trong khi kim ngạch xuất khẩu đạt 114,6 tỷ USD. Từ năm 2020 đến nay kim ngạch xuất khẩu đã tăng hơn 100%, kim ngạch xuất khẩu năm 2020 mặc dù gặp khó khăn do dịch bệnh covid-19 nhưng đạt 282,66 tỷ USD, năm 2021 đạt 336,31 tỷ USD, năm 2022 đạt gần 372 tỷ USD nhưng kinh phí Chương trình XTTM quốc gia dù được tăng dần các năm sau đó và ổn định ở mức 136 tỷ/năm (khoảng 5,7 triệu USD), như vậy mức tăng kinh phí XTTM thấp, chưa tương xứng với tăng trưởng xuất khẩu.

Trên thế giới, Thái Lan dành ngân sách cho XTTM năm 2022 khoảng 74,6 triệu USD, Trung Quốc chi cho hoạt động XTTM thông qua Ủy ban XTTM Trung Quốc trung bình khoảng 15 triệu USD/năm,  Hàn Quốc chi khoảng 330 triệu USD cho riêng các hoạt động khảo sát thị trường nước ngoài và các đoàn thương mại. Canada dành cho XTTM phát triển ngoại thương là khoảng 94.1 triệu USD, Italia chi cho các chương trình xúc tiến ngoại thương, xây dựng thương hiệu quốc gia lên đến 184,8 triệu USD/năm. Như vậy, ngân sách chi cho hoạt động XTTM của Việt Nam rất khiêm tốn, chỉ bằng khoảng 1,2% của Hàn Quốc, 8 % của Thái Lan…

Do hạn chế về kinh phí, quy mô hoạt động XTTM của Việt Nam tại các sự kiện XTTM quốc tế rất khiêm tốn, và nhỏ bé so với các nước trong khu vực và các nước khác, khó khăn trong việc quảng bá hình ảnh quốc gia, ngành hàng, sản phẩm. Để triển khai có hiệu quả hơn nữa các hoạt động XTTM, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển thị trườnghiệu quả hơn nữa, góp phần hoàn thành nhiệm vụ Chính phủ đề ra cho Bộ Công Thương, Tại Hội nghị thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu năm 2023, Bộ Công Thương đã kiến nghị tới Thủ tướng Chính phủ 4 nội dung về XTTM như sau:

– Thứ nhất, hiện nay năng lực cung ứng hàng hóa và năng lực thích ứng thị trường của doanh nghiệp đã được cải thiện, hàng hóa xuất khẩu Việt Nam đang dần khẳng định uy tín trên thị trường quốc tế và đòi hỏi đầu tư nhiều hơn cho XTTM quảng bá hình ảnh ngành hàng, sản phẩm, để giữ vững và phát triển thị trường và kim ngạch xuất khẩu, Bộ Công Thương đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Tài Chính nghiên cứu coi kinh phí XTTM như là khoản đầu tư cho xuất khẩu, sắp xếp, bổ sung nguồn  kinh phí cho XTTM thông qua Chương trình cấp quốc gia về XTTM và Chương trình Thương hiệu quốc gia tương xức với tăng trưởng quy mô xuất khẩu để hỗ trợ doanh nghiệp triển khai hoạt động XTTM quy mô lớn, có chiều sâu, xây dựng chương trình quảng bá hình ảnh Việt Nam là nước xuất khẩu có uy tín có tầm cỡ tại các sự kiện XTTM quốc tế.

– Thứ hai, kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các cơ quan liên quan phối hợp, hỗ trợ Bộ Công Thương mở rộng mạng lưới cơ quan Thương vụ và Văn phòng XTTM, bổ sung cơ sở vật chất, kinh phí cho hệ thống cơ quan thương vụ Việt Nam tại nước ngoài nhằm tăng cường năng lực nghiên cứu chính sách và hỗ trợ địa phương, hiệp hội, doanh nghiệp phát triển xuất khẩu.

– Thứ ba, về phía địa phương, hiện nay mạng lưới cơ quan XTTM chưa thống nhất trên cả nước về tổ chức và chức năng (có địa phương là TT XTTM-ĐT-DL, trực thuộc…) gây khó khăn, thiếu hiệu quả cho phối hợp, triển khai và chỉ đạo các hoạt động XTTM. Kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo cho các cơ quan liên quan hướng dẫn các địa phương thống nhất bộ máy và tổ chức hệ thống này.

– Thứ tư, hiện nay, XTTM được nhiều Bộ, ngành, địa phương quan tâm đầu tư các nguồn lực khác nhau triển khai nhưng chưa có sự thống nhất về nội dung triển khai hàng năm và trung hạn trên cả nước. Để tránh trồng chéo, trùng lắp gây lãng phí nguồn lực, nâng cao hơn nữa hiệu quả trong triển khai hoạt động XTTM, xin kiến nghị Thủ tướng giao Bộ Công Thương làm đầu mối tổng hợp, rà soát các nội dung XTTM mang tầm quốc gia để đề xuất với các Bộ Ngành, địa phương lồng ghép, phối hợp giữa các hoạt động và vùng miền trên phạm vi cả nước.

Bài tham luận của Cục Xúc Tiến thương mại tại Hội nghị thúc đẩy sản xuất, tiêu dùng trong nước và mở rộng thị trường xuất khẩu năm 2023

Nguồn: https://moit.gov.vn/